Di sản Franz_Kafka

"Kiểu Kafka"

Bức tượng đồng Franz Kafka của Jaroslav Róna ở Praha.

Văn chương của Kafka là nguồn gốc của thuật ngữ "kiểu Kafka" (tiếng Anh: kafkaesque; tiếng Đức: kafkaesk, tiếng Pháp: kafkaïen), dùng để miêu tả những quan niệm và tình huống gợi lại những tác phẩm của ông, đặc biệt là "Hóa thân" và "Vụ án". Ví dụ như những trường hợp mà trong đó người ta bị chế ngự bởi những bộ máy quan liêu, thường trong một môi trường siêu thực, ác mộng tạo nên những cảm giác vô nghĩa, mất phương hướng, không ai giúp đỡ. Các nhân vật trong một bối cảnh "kiểu Kafka" thường thiếu một cách thức hành động rõ ràng để thoát khỏi hoàn cảnh đó. Các yếu tố "kiểu Kafka" thường xuất hiện trong các tác phẩm hiện sinh, nhưng thuật ngữ này đã vượt quá địa hạt văn học và được áp dụng cho cả những sự kiện, tình huống trong đời thực mà phức tạp đến độ không hiểu nổi, kỳ quái hoặc phi logic[30][187][188][189].

Tưởng niệm

Bảo tàng Franz Kafka ở Praha dành riêng cho Kafka và tác phẩm của ông. Không gian chính của bảo tàng dành cho những bức ảnh và tài liệu gốc về Kafka với tên gọi Město K. Franz Kafka a Praha (Thành phố K. Franz Kafka và Praha), từng được triển lãm lần đầu tiên ở Barcelona năm 1999, sau đó tới Bảo tàng Do TháiNew York, trước khi được xây dựng hoàn chỉnh ở Praha vào năm 2005, tại quận Malá Strana dọc sông Vltava[190].

Giải Franz Kafka là một giải thưởng văn học thường niên của Hội Franz Kafka và thành phố Praha được thành lập năm 2001. Nó ghi nhận những thành tựu văn học như "tính cách nhân văn và sự đóng góp cho sự khoan dung văn hóa, dân tộc, ngôn ngữ và tôn giáo, những tính cách đang tồn tại, vô tận, giá trị nhân văn phổ quát, và năng lực ghi lại dấu ấn của thời đại chúng ta"[191]. Ủy ban bầu chọn và ứng viên đến từ bất cứ quốc gia nào, nhưng giới hạn ở các tác giả còn sống có ít nhất một tác phẩm xuất bản tiếng Séc[191]. Người đoạt giải nhận 10 000 USD, một giấy chứng nhận, và một tượng nhỏ bằng đồng tại buổi trao giải ở Đại sảnh Altstädter trong ngày Quốc khánh Séc vào cuối tháng Mười hàng năm[191]

Trường Đại học công lập San Diego (California) tiến hành "Dự án Kafka", khởi động vào năm 1998 và dựa trên một cuộc tìm kiếm của Brod và Klaus Wagenbach từ những năm 1950, như một nỗ lực quốc tế nhằm tìm kiếm những tác phẩm cuối cùng của Kafka[191]. Trong khuôn khổ dự án, một cuộc tìm kiếm dài bốn tháng các tài liệu lưu trữ chính phủ ở Berlin năm 1999 đã khám phá các sắc lệnh tịch thu của Gestapo từ năm 1933 và nhiều văn bản có giá trị khác. Năm 2003 dự án tìm ra ba lá thư gốc của Kafka viết vào năm 1923.

Tên của ông được đặt cho một tiểu hành tinh vành đai chính.

Ảnh hưởng văn hóa và văn học

Không giống như nhiều nhà văn nổi tiếng khác, Kafka hiếm khi được người khác trích dẫn. Thay vào đó, ông được ghi nhận bởi nhãn quan và trực cảm của mình. Giáo sư văn học, nhà văn Shimon Sandbank xác định rằng Kafka đã ảnh hưởng tới các nhà văn hào Jorge Luis Borges, Albert Camus,Eugène Ionesco, và Jean-Paul Sartre[192]. Theo một bài phê bình văn học trên tờ Financial Times, Kafka ảnh hưởng tới José Saramago[193] và biên tập viên Al Silverman khẳng định rằng J.D. Salinger yêu thích tác phẩm Kafka[194]. Năm 1999, một hội đồng gồm 99 tác giả, học giả và nhà phê bình văn học xếp "Vụ án" và "Lâu đài" lần lượt vào vị trí thứ hai và thứ chín trong số những tiểu thuyết tiếng Đức xuất sắc nhất thế kỷ 20[195]. Nhà phê bình văn học Shimon Sandbank cho rằng bất chấp sự lan tỏa rộng khắp di sản của Kafka, văn phong bí ẩn của ông vẫn chưa thể bị bắt chước[192]. Neil Pages, một giáo sư, chuyên gia về tác phẩm Kafka, nói rằng ảnh hưởng của Kafka vượt khỏi văn học và giới học giả; nó ảnh hưởng tới nghệ thuật thị giác, âm nhạcvăn hóa đại chúng[196]. Harry Steinhauer, giáo sư văn học Đức và Do Thái, nói rằng Kafka "đã tạo nên một dấu ấn mạnh mẽ đối với xã hội có học hơn bất kì nhà văn nào khác của thế kỉ hai mươi[30]". Brod nói sẽ có một ngày thế kỉ hai mươi được biết đến dưới tên "thế kỷ Kafka"[30].

Michel André Bossy viết rằng Kafka đã tạo nên một thế giới quan liêu khô khan và cứng nhắc. Kafka viết theo một lối riêng, đầy thuật ngữ tư pháp và khoa học. Tuy nhiên thế giới nghiêm túc của ông cũng có vẻ hóm hỉnh sâu sắc, tất cả tô đậm "tính phi lý từ cội gốc của một thế giới được cho là hữu lý"[163]. Các nhân vật của ông bị bẫy, bối rối, đầy tội lỗi, chán nản, và thiếu hiểu biết về thế giới kỳ quái của họ. Phần lớn các tiểu thuyết hư cấu hậu-Kafka, đặc biệt là tiểu thuyết khoa học viễn tưởng, tuân theo những chủ đề và luật lệ của vũ trụ của Kafka. Điều này có thể thấy rõ trong các tác phẩm của George OrwellRay Bradbury[163].

Dưới đây là danh sách một số tác phẩm trong các lĩnh vực văn học, âm nhạc, sân khấu, điện ảnh chịu ảnh hưởng của văn chương Kafka:

Tựa đềNămThể loạiGhi chúTham khảo
"A Friend of Kafka" ("Một người bạn của Kafka")1962Truyện ngắnCủa nhà văn được giải Nobel người Mỹ gốc Do Thái sinh tại Ba Lan Isaac Bashevis Singer, về một diễn viên Yiddish tên là Jacques Kohn nói rằng ông biết Franz Kafka; trong câu chuyện này, theo Jacques Kohn, Kafka tin vào Golem, một quái vật trong văn hóa dân gian Do Thái[197]
The trial ("Vụ án")1962phimĐạo diễn bộ phim, Orson Welles, nói rằng, "Dù các anh nói gì, nhưng Vụ án là tác phẩm tuyệt nhất của tôi, hơn cả Công dân Kane"[187][198]
Watermelon Man1970phimMột phần được gây cảm hứng từ "Hóa thân", trong đó một người cuồng tín da trắng tỉnh dậy thấy mình là một người da đen[199]
"Kafka-Fragmente, Op. 24"1985âm nhạcBởi nhà soạn nhạc Hungary György Kurtág cho soprano và violin, sử dụng các đoạn trong nhật ký và các bức thư của Kafka[200]
Kafka's Dick ("Thám tử của Kafka")1986kịchBởi Alan Bennett, trong đó những hồn ma của Kafka, cha ông Hermann và Brod đến nhà một thư ký bảo hiểm người Anh (và là người hâm mộ Kafka) và vợ ông[201]
Kafka1991phimNgôi sao Jeremy Irons là tác giả trên danh nghĩa; kịch bản viết bởi Lem Dobbs và được dàn dựng bởi Steven Soderbergh, giành 2 giải Tinh thần độc lập cho kịch bản và quy phim năm [202]. Bộ phim trộn lẫn cuộc đời và tiểu thuyết của ông cung cấp một sự giới thiệu có tính nửa tiểu sử về cuộc đời và tác phẩm của Kafka; Kafka điều tra sự biến mất của một trong số các đồng nghiệp của ông, đem Kafka vào nhiều công trình của chính nhà văn, nhất là Lâu đài và Vụ án. | [203]
Franz Kafka's It's a Wonderful Life ("Kafka Một cuộc đời phi thường")1993phimPhim hài kịch ngắn làm cho BBC Scotland, giành một giải Oscar, do Peter Capaldi viết kịch bản và đạo diễn, Richard E. Grant thủ vai Kafka[204]
"Bad Mojo"1996trò chơi máy tínhÍt nhiều dựa trên "Hóa thân", với các nhân vật được đặt tên là Franz và Roger Samms, ám chỉ tới Gregor Samsa[205]
Kafka bên bờ biển2002tiểu thuyếtBởi nhà văn Nhật Haruki Murakami, nằm trong danh sách 10 sách hay nhất của The New York Times năm 2005, Giải thưởng Văn học Kỳ ảo Thế giới (World Fantasy Award)[206]
Kafka's Trial ("Vụ án của Kafka")2005operaBởi nhà soạn nhạc Đan Mạch Poul Ruders, dựa trên tiểu thuyết Vụ án và một phần cuộc đời của Kafka; trình diễn lần đầu tiên năm 2005 và đã phát hành CD[207]
Kafka's Soup ("Món súp của Kafka")2005sáchBởi Mark Crick, là một cuốn sách nhái dưới hình thức một cuốn sách nấu ăn, với những công thức viết theo văn phong của Kafka[208]
Kafka the Musical ("Kafka nhà Âm nhạc")2011kịch trên radioBởi BBC Radio 3 phát hành như một phần trong chương trình Play of the Week. Franz Kafka được đóng bởi David Tennant[209]
"Sound Interpretations — Dedication To Franz Kafka" ("Diễn đạt Âm thanh – Đề tặng cho Franz Kafka")2012âm nhạcTuyển tập âm nhạc của HAZE Netlabel. Trong đó các nhạc sĩ xét lại di sản văn học của Kafka[210]
Koisuru Samsa ("Samsa yêu")2013truyện ngắnBởi Murakami Haruki, nằm trong tập truyện "Koishikute"

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Franz_Kafka http://www.literaturhaus.at/headlines/1999/01/142/ http://www.smh.com.au/articles/2006/08/21/11560124... //nla.gov.au/anbd.aut-an35256821 http://www.atlegerhardsen.com/pages/lothar_hempel/... http://www.believermag.com/issues/200603/?read=art... http://www.britannica.com/EBchecked/topic/309545 http://dokumente-online.com/kunst-und-kuenstlerver... http://www.ft.com/cms/s/2/bfaf51ba-e05a-11de-8494-... http://www.haaretz.com/news/sadness-in-palestine-1... http://www.jhom.com/bookshelf/kafka/intro.html